ΣΤΥΛΙΑΝΟΣ ΠΑΤΤΑΚΟΣ: Ο Μακάριος δεν επιθυμούσε την Ένωσιν

Η ιστορική συνέντευξη-ντοκουμέντο, του κορυφαίου κινηματία πρωταγωνιστή Αξιωματικού της 21ης Απριλίου, 1967, του Ταξίαρχου τότε Στυλιανού Παττακού, ο οποίος μιλά για όλα όσα συνέβησαν εκείνη την εποχή, χωρίς φόβο και με θάρρος στον ιστορικό ερευνητή, Νίκο Γ. Θεοδώρου.

Στο έκτο μέρος της, ο Στ. Παττακός μιλάει για τη μεγάλη χαμένη ευκαιρία της Ένωσης της Ελλάδας με την Κύπρο το 1964-65, για την 21η Απριλίου, την επίσκεψη του Γεώργιου Παπαδόπουλου στην Κύπρο τον Αύγουστο του 1967, την θερμή υποδοχή που έτυχε καθώς και την μεγάλη βοήθεια που έδωσε σε αθλητικά σωματεία της Κύπρου όπως ο Ολυμπιακός και η Ομόνοια Λευκωσίας. 

Ο Στ. Παττακός είναι σήμερα 101 χρόνων και από το 1974, η μεταπολίτευση αρνείται να του παράσχει σύνταξη αλλά ούτε και υγειονομική περίθαλψη.

-Επί κυβερνήσεως Γεωργίου Παπανδρέου με την Ένωση Κέντρου, το 1964-65, είχε φτάσει πολύ κοντά στην ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα. Ποιος ο υπεύθυνος για αυτήν την μεγάλη χαμένη ευκαιρία; Γιατί δεν πραγματοποιήθηκε η ένωση;

Ο Ανδρέας τα είχε βρει με τον Μακάριο και τα είχανε συμφωνήσει. Αντέδρασε ο Ανδρέας και πήγε ενάντια στον ίδιο του τον πρωθυπουργό πατέρα του. Ο Γεώργιος Παπανδρέου είχε πει, ότι, μας δίνουνε μια πολυκατοικία και κρατάνε ένα ρετιρέ, το οποίον μετά από 50 χρόνια θα είναι δικό μας και όμως δεν το δεχόμαστε. Ενώ στην αρχή είπε ναι, μετά άλλαξε γνώμη και πήρε πίσω όσα είπε. Δεν έδειξε πυγμή. Ο Ανδρέας όμως φέρει βαρύτατες ευθύνες. Ήτο το αυτί και το μάτι του Μακαρίου μέσα στη κυβέρνηση του πατέρα του. Για να λέμε και τις πικρές αλήθειες, την ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα, την ήθελεν μόνον ο Γρίβας και οι αντάρτες της ΕΟΚΑ. Το πολιτικό-οικονομικό κατεστημένο της Κύπρου δεν ήθελε την ένωση. Και το 1966 η κυβέρνηση του Στέφανου Στεφανόπουλου είχε φτάσει πάρα πολύ κοντά στην ένωση, αλλά τον έριξε ο Κανελλόπουλος κατόπιν συμφωνίας με τον γέρο Παπανδρέου και χάθηκε το όνειρο και ο αιώνιος πόθος. Και ο Κανελλόπουλος φέρει βαρύτατες ευθύνες. Μπορεί να υπήρξε σπουδαίος πνευματικός όπως λένε, αλλά ως πολιτικός ήτο νάνος! Ένα μηδενικό μεγάλο.

-Κατηγορούνε το στρατιωτικό καθεστώς, εσάς δηλαδή, ότι κάνατε βασανιστήρια με την ΕΑΤ-ΕΣΑ και πολλές συλλήψεις τις πρώτες ημέρες του κινήματος της 21ης Απριλίου. Είναι αλήθεια αυτό;

Οι Έλληνες Αξιωματικοί δεν είναι ούτε δολοφόνοι, ούτε βασανιστές. Από το 1937 εις την Στρατιωτικήν Σχολήν Ευελπίδων διδαχθήκαμε πίστη και αφοσίωση για την Ελλάδα. Από το 1974 και μετά μας παρουσιάζουνε ότι ήμαστε τέρατα. Η λάσπη και το ψέμα δεν αγγίζει τους Έλληνες Αξιωματικούς. Επεσκέφθην τους τόπους εξορίας, Μακρόνησος, Γυάρος κτλ για να δω ο ίδιος πως περνάνε οι κρατούμενοι. Δεν είδα κανέναν να είχε βασανιστεί. Μια χαρά περνούσανε. Αστακό τρώγανε, ψαρεύανε όλη μέρα, κάνανε γυμναστική και γράφανε ποιήματα. Είχε πάρει ο καθένας τους δέκα με δεκαπέντε κιλά απ΄το πολύ φαγητό. Το ότι λένε ότι γίνανε βασανιστήρια, είναι ένας ακόμα μύθος της ‘’μεταπολιτεύσεως’’. Ήρθε και επιτροπή απ την Ευρώπη για να δει πως περνούσανε οι κρατούμενοι και αν είχανε υποστεί βασανιστήρια και δεν βρήκανε τίποτα. Για τις συλλήψεις που γίνανε τις πρώτες ημέρες της Επαναστάσεως, πήρανε τους καταλόγους-φακέλους από την Ασφάλεια Αθηνών, και όσους Αριστερούς επιάσαμε, τους είχε φακελώσει πρώτα η Ένωση Κέντρου και η ΕΡΕ του λιποτάκτη Καραμανλή. Προ της 21ης Απριλίου 1967 δεν ήμασταν εμείς στην εξουσίαν. 

Τα κόμματα φακελώνανε τους Αριστερούς. Εμείς τα βρήκαμε έτοιμα. Και εδώ καταρρίπτετε άλλος ένας μύθος. Οι πρώτοι που κυνήγησαν μετά μανίας τους κομμουνιστάς και τους έστελναν φυλακίσεις, εξορίες και τους εκτελούσανε, δεν ήτο η Δεξιά, ούτε ο Στρατός. Οι κυβερνήσεις του Κέντρου το έκανε μαζί με τους Φιλελευθέρους. Ο Ελευθέριος Βενιζέλος πρώτος τους πολέμησε σκληρά, ο οποίος μάλιστα έκανε και το Ιδιώνυμο, το 1929 ή το 1932 αν ενθυμούμαι καλώς. 

Ο Γεώργιος Παπανδρέου ήτο σκληρός αντικομμουνιστής και το 1964-65 έστειλε έγγραφο προς τους καθηγητάς , που έλεγε, ότι, όποιος δάσκαλος, όχι να είναι κομμουνιστής, αλλά να συμπαθεί την Αριστερά, θα φεύγει αμέσως. Το ομολογεί και ο Λεωνίδας Κύρκος. Ο Σοφοκλής Βενιζέλος, το ίδιο. Ο Μπελογιάννης εκτελέστηκε επί Πλαστήρα το 1952, με κυβέρνηση Κεντρώων και Φιλελευθέρων. Ενώ ο ‘’Δεξιός’’ Καραμανλής, ενομιμοποίησε το ΚΚΕ το 1974 εν λευκώ. Ο Γεώργιος Παπανδρέου ουδέποτε θα έκανε αυτό το έγκλημα. Τώρα, όσον αφορά το ΕΑΤ-ΕΣΑ που μου αναφέρατε πριν, οι συλληφθέντες δεν βασανίστηκαν, οι Έλληνες Αξιωματικοί, επαναλαμβάνω δεν είναι ούτε βασανιστές, ούτε δολοφόνοι. Το μόνο που μας ενδιέφερε ήτο η Ελλάς και τίποτε άλλο. Όσους πιάναμε, οι οποίοι τι κάνανε; Όχι βέβαια αντίσταση όπως λένε κατά της χούντας, αλλά τοποθετούσανε εκρηκτικούς μηχανισμούς-βόμβες και σκοτώνανε αθώους Έλληνες πολίτες. Μπράβο τους! Ωραία αντίσταση κάνανε. Μπράβο τους και πάλι! Είχε δημιουργηθεί ένας φόβος για το ΕΑΤ-ΕΣΑ, ότι δέρνουν, βασανίζουν, σκοτώνουν κτλ. Αυτό είναι μύθος και από το φόβο τους τα λέγανε όλα χαρτί και καλαμάρι οι συλληφθέντες δήθεν αντιστασιακοί, ορισμένοι δε, τα δίνανε και γραπτώς. Το καθεστώς της 21ης Απριλίου ο Ελληνικός λαός το αγκάλιασε και το δέχθηκε με ανακούφιση. Αντίσταση έκαναν τα αποβράσματα της κοινωνίας και συμμορίες πολιτικών οι οποίοι δεν μπορούσαν να χωνέψουν ότι είχαν τεθεί πλέον εις το περιθώριον. 

-Στρατηγέ, έχετε μετανιώσει που κάνατε το στρατιωτικό κίνημα; Τραβήξατε πολλά μετά το 1974 και εσείς προσωπικά αλλά και η οικογένεια σας. Γιορτάζετε κάθε χρόνο την επέτειο της 21ης Απριλίου;

Οικογένεια του Αξιωματικού είναι η ίδια του η πατρίδα και τίποτε άλλο. Δεν έχω μετανιώσει για τίποτα διότι και εγώ και οι υπόλοιποι Απριλιανοί συνεπαναστάτες μου δώσαμε τα πάντα για την Ελλάδα. Παραδώσαμε μια πανίσχυρη χώρα από όλες τις απόψεις και οι πολιτικοί όλοι τους μέσα σε λίγα χρόνια την κατέστρεψαν. Ο ένας κατηγορεί τον άλλον για σκάνδαλα, κλοπές και μίζες. Τώρα οι Αξιωματικοί τι κάνουν; Τι περιμένουν; Που θα φτάσουμε; Γιατί ανέχονται αυτήν την κατάσταση; Γιατί δεν επεμβαίνουν; Φοβούνται τα ισόβια; ‘’έξυπνος ο εθνάρχης’’ Καραμανλής, μας έκλεισε παράνομα στη φυλακή σε ισόβια δεσμά με το περίφημο Δ΄ ψήφισμα, με νόμο αναδρομικής ισχύος, έτσι ώστε οι Αξιωματικοί μετά από εμάς τους Απριλιανούς, να σκεφτούν μια και δυο και τρεις φορές να κάνουν κάτι, γιατί σου λέει, αν επέμβουμε θα πάμε και εμείς ισόβια όπως ο Παπαδόπουλος, ο Παττακός, ο Μακαρέζος και οι υπόλοιποι. Τώρα αυτά που λένε οι σημερινοί Αξιωματικοί, ότι δεν μας αφήνει η Ευρώπη να κάνουμε κίνημα, είναι φτηνές δικαιολογίες που φανερώνει ατολμία και δειλία να αναλάβουν τις ευθύνες τους. 

Δηλαδή, πήγε κάποιος αξιωματικός στην Ευρώπη και είπε θέλω να κάνω στρατιωτικό κίνημα στην Ελλάδα και η Ευρώπη του είπε όχι; Μα είναι σοβαρά πράγματα αυτά; Τα λένε και τα πιστεύουνε κιόλας! Το γενικό πρόσταγμα στην Ελλάδα, το έχουμε εμείς οι Έλληνες και όχι η Ευρώπη. Κουμάντο στο σπίτι μας κάνουμε ΕΜΕΙΣ! Όσο μεγάλη ευθύνη φέρουν οι πολιτικοί για το σημερινό κατάντημα της Ελλάδος, άλλο τόσο και μεγαλύτερη είναι των Αξιωματικών που δεν κάνουν μία στρατιωτική επανάσταση για να σωθεί η πατρίδα μας. Τι περιμένουν; Που ήταν οι Αξιωματικοί όταν η ΄΄μεταπολίτευση’’ είχε ως δόγμα της και έχει ακόμα το δόγμα «δεν διεκδικούμε τίποτα»; Ωραία, διεκδικούν οι τριτοκοσμικοί Αλβανοί και οι Βούλγαροι κατά της Ελλάδος και οι Αξιωματικοί σιωπούν. Που ήταν οι Αξιωματικοί όταν ο Παπούλιας ο σημερινός Πρόεδρος της Δημοκρατίας ήρε το εμπόλεμο με την Αλβανία; Άφαντοι Νίκο παιδί μου. Που ήταν οι Αξιωματικοί όταν η πολιτική ηγεσία ξεπουλούσε το όνομα Μακεδονία και το εχάριζε στα Σκόπια; Εξαφανισμένοι, άφαντοι, πουθενά. Που ήταν οι Αξιωματικοί στα Ίμια το 1996, τότε που η Ελλάς υπέστη ήττα και εντροπιάσθει διεθνώς με το «ευχαριστούμε τους αμερικανούς» του Σημίτη; Πού ήταν οι Αξιωματικοί όταν η ‘’δεξιά’’ Νέα Δημοκρατία του Καραμανλή κατέστρεφε την Ελληνική γλώσσα και την παιδεία; Που ήταν οι Αξιωματικοί να ξεσηκωθούνε όταν ο Γεώργιος Ράλλης καταργούσε τα αρχαία ελληνικά; Άφαντοι. Ντροπή τους. Το έγκλημα με την κατάργηση των αρχαίων ελληνικών ούτε οι κομμουνιστές δεν τόλμησαν, όχι να το πράξουν, αλλά ούτε να το σκεφτούν να το πράξουν. 

Ο Ράλλης μετά ομολόγησε ότι έκανε λάθος που τα κατήργησε. Ε αφού το ομολογεί, γιατί δεν τα επαναφέρουνε τώρα; Και είναι διπλή η ντροπή τους που ολόκληροι Στρατηγοί σήμερα, κάθονται σούζα και προσοχή μπροστά σε αστράτευτους υπουργούς Εθνικής Αμύνης! Μπράβο τους παιδί μου, μπράβο τους! Και φτάσαμε στη μεγάλη ντροπή και στο παγκόσμιον φαινόμενο, Αξιωματικοί να διαδηλώνουν στους δρόμους επί δημοκρατίας όλα αυτά, να διαδηλώνουν όχι για εθνικά θέματα, αλλά για περικοπές στο μισθό τους!!! Κατάντια. Γίνανε δηλαδή κάτι χειρότερο από δημόσιοι υπάλληλοι. Τώρα, γι αυτό που με ρωτάτε αν γιορτάζω κάθε χρόνο την επέτειο της 21ης Απριλίου, βεβαίως και την εορτάζω, όπως την εορτάζουν και όλοι οι αντίπαλοί μας, οι οποίοι λένε, που είσαι χούντα, που είσαι Παπαδόπουλε. 

Οι Στρατιωτικοί δεν μετανιώνουν δια τας πράξεις των και ειδικώς όταν νικούν, όταν επικρατούν, όταν επιτυγχάνουν του σκοπού των. Δεν άνοιξε ρουθούνι το βράδυ της 21ης Απριλίου 1967, τους πιάσαμε όλους στον ύπνο και το εγχείρημά μας διδάσκετε στις Στρατιωτικές Σχολές ξένων χωρών. Γι αυτό και μας μισούνε οι πολιτικοί παιδί μου, επειδή τους μαντρώσαμε, επειδή εκείνη τη νύχτα τους ξεφτυλίσαμε και μέσα σε μισή ώρα είχαμε συλλάβει ολόκληρη την κυβέρνηση και όλους τους πολιτικούς. Και μας λένε φασίστες, προδότες, δολοφόνους και ξενοκίνητους. Όταν προ του 1967 κορυφαίοι πολιτικοί της ΕΡΕ και άλλοι πολιτικοί μας ζητούσανε να επέμβουνε, για να σώσουμε τα κόμματά τους, τότε ήμασταν καλοί και δεν ήμασταν φασίστες και δολοφόνοι. Μετά όμως, που ότι κάναμε, το κάναμε για την Ελλάδα και όχι για την άθλια ΕΡΕ και την Ένωση Κέντρου, γίναμε και ξένοι πράκτορες κιόλας! Ντροπή τους. 

Δεν υπήρχε ανεργία, όλοι οι Έλληνες είχαν δουλειά και δεν αφήσαμε χρέος. Τώρα, έτσι όπως τα έχουν κάνει οι πολιτικοί και εδώ που μας οδήγησαν, δεν μας σώζει ούτε χούντα! Ματώνει η καρδιά μου με όλα αυτά που σου λέω παιδί μου, αλλά αυτή είναι η σκληρή αλήθεια και η τραγική πραγματικότητα. 

-Τον Αύγουστο του 1967 ο Γεώργιος Παπαδόπουλος είχε έρθει Κύπρο ως υπουργός Προεδρίας της Στρατιωτικής Κυβερνήσεως. Πως τον υποδέχθηκε ο Μακάριος, η πολιτική ηγεσία και ο λαός της Κύπρου; Τι σας έλεγε ο Παπαδόπουλος γι αυτήν την επίσκεψη;

Έγινε χαλασμός κόσμου. Οι πάντες τον υπεδέχθησαν με μεγάλη χαρά. Οι πολιτικοί ήρθαν όλοι και είχαν μαζί του φιλικότατες συνομιλίες. Δεν είχε έρθει μόνον ο Λυσσαρίδης. Ήτο ξεκάθαρος απέναντί μας, το ίδιο και εμείς ως προς αυτόν. Δεν τον ενοχλήσανε και δεν μας ενόχλησε. Εμείς οι Στρατιωτικοί το εκτιμήσαμε αυτό. Ήτο ντόμπρος. Ο Μακάριος ήτο διαφορετικός χαρακτήρας. Άλλα μας έλεγε και άλλα έκανε. Όσο μιλούσε υπέρ της Ενώσεως, άλλο τόσο την υπόσκαπτε. Δεν επιθυμούσαμε να επέμβουμε στα εσωτερικά της Κύπρου. Μας ενδιέφερε μόνον το εθνικόν θέμα και τίποτε άλλο. Μου έλεγε ο Γεώργιος Παπαδόπουλος πριν επισκεπτεί την Κύπρον, «Στέλιο, η Κύπρος πρέπει να ενσωματωθεί με την Ελλάδα για να γίνει ισχυρός ο Ελληνισμός. Αυτός είναι ο στόχος μας. Τόσοι αγώνες δεν πρέπει να πάνε χαμένοι. Θα κάνουμε τα πάντα». Άλλες όμως ήτο οι προθέσεις του Μακαρίου. Ο αρχηγός του ΑΚΕΛ είχε μαζί με τον Παπαδόπουλον εγκάρδιες συνομιλίες, μέχρι και επιστολές μας στέλνανε. Το ίδιο και ο Κληρίδης, φιλικά μιλούσε με τον Παπαδόπουλον. Ο κυπριακός ελληνισμός πανηγύριζε με την επίσκεψιν του Παπαδόπουλου, λίγοι αφελείς μόνο διαμαρτυρήθηκαν. Εβοηθήσαμε και τα αθλητικά σωματεία της Κύπρου. Τον Ολυμπιακό Κύπρου και το αθλητικό σωματείο Ομόνοια τους εβοηθήσαμε πάρα πολύ. Ο Κωνσταντίνος Ασλανίδης ήτο ευεργέτης τους. Η οικονομική βοήθεια προς την Ομόνοια Κύπρου από τον Ασλανίδη υπήρξε σημαντική. Στα γραφεία των αθλητικών συλλόγων της Κύπρου, είχανε φωτογραφίες του Βασιλέα Κωνσταντίνου, του Παπαδόπουλου και του Ασλανίδη. Ο Μακάριος αποκαλούσε τον Παπαδόπουλον, ο Ναπολέων της Ελλάδος. Ο Παπαδόπουλος μου έλεγεν αστειευόμενος, ότι ο Μακάριος είναι πιο χουντικός και από εμάς. Κατηγορούσε τους πολιτικούς ο Μακάριος, ο οποίος έλεγεν του Παπαδόπουλου, ότι με την επέμβαση του στρατού εσώσατε την χώρα από το χάος και τον κομμουνισμόν. Αυτά έλεγε ο Μακάριος. Με τους πολιτικούς Καραμανλή και Παπανδρέου δεν έβγαζα άκρη μαζί τους, έλεγεν ο Μακάριος. 

Επαναλαμβάνω, ο Μακάριος δεν επιθυμούσε την Ένωσιν της Κύπρου μετά της μητρός Ελλάδος. Ήθελε να κυβερνάει έστω και ένα χωράφι δύο τετραγωνικά μέτρα! Ήθελε να είναι βασιλιάς.